jueves, 3 de mayo de 2012

In coli, in pintontli ihuan in tlatapatli (Traduzido para o Português do Nahuatl)

*In coli, in pintontli ihuan in tlatapatli ( O avô, a criança e o lençol )

Tlanonotzaloya mach oyeya ce tlatihuani tlatquihua. Onemiya itlac´icihuauh ca ome piltzintzin.Inin tlatihuani opapanoaya xihutl ihuan xihuitl.

(Falava-se que havia um homem rico.  Ele morava com sua esposa e dois filhos. Passaram os anos por ele.)

    Oyeco tonali omic icihuauh. Ican coza oquintlazotlaya ipilhuantoton ayic oquinec occe tonali mocihuuhtiz itlac´occe cihuatontli cuache quimagilizque ipilhuan. Yehuatl oquintlaculchihuiliaya. Tzotzomatli oquinpacaya tlapahque.

(Um dia sua esposa morreu, mas como ele amava seus filhos nunca quis se-casar de novo com outra mulher, pois estava com medo de (uma nova esposa) bater seus filhos. Ele cozinhava para eles e suas roupas eram lavadas por uma faxineira.)

    Icuac ohueyiya ce telpocaton oquinemili mocihuauhtiz. Oquilhui itatzin, "Nihnequi nocihuauhtiz itlac´Malintzin ichpoch. Azo tipahtazque itlac´.Tihtemozque ce tlaquehuali oncuan quipalehuiz ipan tequitl itech monequi cali."

(Quando um dos jovens cresceu decidiu-se casar. E falou assim para seu pai: Quero-me casar com  a filha da Mariquita. Talvez possamos viver juntos felizes. Vamos procurar uma empregada para ela ajudar ( a Mariquita) com as tarefas da casa.")

    Ihquin omochiuh. Oquitlanqui ichpocatl. Zan niman oquincencauhque ica teopa. Yoncuan ohuilalotaya zan cuali. Ihuan icuac ye huehuecauhton ica yeyi o macuili xihuitl, oquipixqui noihqui ce piltzintli. Ican tlatquihuaquez nochi oquipiaya ipan cali: tlaoli, yetzintli, ahuax, pitzome, cuanacame ihuan metoton. Noihqui oquinpiaya cahuatin ica otocaya ipan imilhuan. Achi hueyi ocacoquiya nochi in xihuitl.

(Assim aconteceu, Procuraram a empregada, e logo então foram casados pela igreja. E assim curtiam da vida. Passado um tempo como três ou cinco anos, Tiveram uma criança. Como eles tinham dinheiro nada faltava na sua casa: milho, feijão, favas, porcos, galinhas e cordeiros. Também tinhan cavalos para trabalhar suas terras. Coletavam muitas sementes o ano inteiro.)

    Ye yiman itatzin inin tlacatl yocohualiya. Ichihuamon yoquitlayelihtaya. Opapanoc oc cuache xiuhtin. Ce tonali cihuamontli quilhuia inamitl, "Inin motata aihmo nihnequi oncuan tictiazque. Zazan tlapitzochihua ipan cali. Tla nihtlamaca quichayahuan in tlacuali ica tlalpan. Ihuan itzotzoma quitzoyotia coza. Aihmo nihnequi oncuan yez totlac´. Xihtoca".

( Aconteceu que o pai deste homem tinha corcunda, pórem sua nora não gostava dele. Passaram os anos. E um dia a nora falou com seu esposo assim: " Não quero mais ao seu pai aqui, suja a casa toda, se eu alimentar a ele, joga ao chão o alimento, além de sujar muito suas roupas. Não quero mais ele conosco. Que vá embora!")

    Inamic oquitoc, "¿Campa tihnequi yaz notatzin? Oquixotic tlen ipan tatlizque ihuan titlacuazque. Ipampa on ahuel nihtocaz."

(O marido falou para ela, "¿Onde quer que meu pai vá? Se ele procurou ,que possamos ter para beber e comer, porém não deve ir embora.")

    Opapanotac oc cuachi xiuhtin. Inin tlacatzintla oc cuachi yohuhuetic. Opeuh cihuamontli occepa quilhuia inamic, "Tlacamo tihtocaz motata? Nimitzcauhtehuaz ican nochiuh mopilhuan."

(Foram passando os anos. Esse homem estava mais velho. De novo a nora comenzou a falar para o seu marido. "Se o seu pai não ir embora, eu vou embora com todo, além dos seus filhos.")

    Ican ihquion oquilhuiaya icihuauh, oyec tonali oquitocac. Quilhuia, "Xiauh: acmo nimitznequi nican tinotata, ihuan otitlaxotic tlen tihcuac huan tlen tiqui. Axan xiauh, xiquiza de ipan nocal."

(Como assim falava a mulher para ele, chegou o dia em que o filho botou fora da sua casa ao seu pai. Ele falou para seu pai: Vá embora! Não te quero mais por aqui, (mesmo que) procurou para que possamos ter para beber e comer. Vá embora! Saia da minha frente!")

    Tocoltzin oquiz otlica. Chochocatiuh huan oquitotaya, "¿Can nicochiz? Amo aca niquixmati. Cuali yez ma nitlatlauhtli notelpoch ma zan caltech nicochiz caltenco. Itelpoch oquicelic huan quilhuia, "Axcan oncuan ticochiz. Moztlahuatzinco xiquiza." Tocoltzin oquitoc, "Ma tel niquizaz oncuan. Xinechtlacoli ce tatapatli can oquimiloz ca nicochiz."

(O idoso saiu dessa casa para a rua, Chorava e disse, "¿ Aonde voi dormir? senão conheço ninguém, Acho prudente perguntar ao meu filho se é possível dormir mesmo num canto fora da sua casa." O filho aceitou e falou para ele. " Agora você vai dormir aqui, mas amanha vá embora!" O avô disse, " Aceito amanha vou embora, Me traz um lençol para me-cobrer para dormir.")

    Itelpoch quilhuia ipipilton, "Xiauh cahuacorral ihuan xihtemo ce pepechtli, inon achi cuali huan xmaca mocoltzin ma yauh." Iman oquinex ipiltzin pepechtli achi cuali ihuan hueyi. Zan niman quitohua tatli, "Xicmaca mocoltzin."

(E o garoto falou para a criança, Vá para a cavalariça e procure um lençol, o melhor de todos, e dei ao seu avô para ele ir embora." A criança achou um lençol grande e bom, e então falou para seu pai, "Dei para seu avô.")

    Inin piltzintli amihqui oquichiuh que oquilhuiaya itata. Oquitlacotec tatapatli. Tatli quihuia in piltontli, "¿Tlica tihtequi? Nimitzhuia nochiuh tihcamaz mocoltzin." Piltontli otlananquili, "Amo nihmacaz nochiuh. Nimitzmopililiz icac tehuatzin timohuehuetiliz. Yehuatl on ica timoquimilotzinoz que nocoltzin."

(A criança não fez o que seu pai lhe disse. Cortou o lençol em duas partes, O pai falou assim para a sua criança, "¿Porque o cortou? Eu disse que dei para seu avô ." A criança respondeu, " Não vou lhe dar todo. Ficarei com a metade para o dia que você envelhecer. Com essa metade você vai se cobrir como meu avô .")
  
    Icuac inin tlatoli oquicac tlacatl, oquicuepaton itatzin huan quilhuia, "Xihualmica, notatzin. Aihmo cana tinicaz. Moxhuitzin mopampatzinco otlacoyac."

(Quando o homem escutou aquelas palavras foi com seu pai e falou assim para ele," Pai você não vai ir embora, seu neto esta com piedade de você.")


*Bibliografía: Horcasitas, Fernando y Sara O. de Ford, "Los cuentos en náhuatl de Doña Luz Jiménez",UNAM, México, 1979
A compilação das histórias foi realizada entre os anos de 1948-1968 por os autores do livro, a tradução de náhuatl para o espanhol foi feita pela mesma Luz Jiménez e a tradução para o português foi realizada ineditamente pelo autor do presente Blog.



No hay comentarios:

Publicar un comentario